Coenzyme Q10 – hay còn gọi là CoQ10 là hợp chất cơ thể bạn có thể sản xuất một cách tự nhiên. CoQ10 giữ nhiều vai trò quan trọng trong cơ thể, điển hình như cung cấp năng lượng và bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương do oxy hoá tế bào. Mọi người có thể uống coenzyme q10 như chất bổ sung với mục đích điều trị trong một số tình trạng sức khỏe và bệnh tật khác nhau.
CoQ10 là gì?
CoQ10 là một chất chống oxy hóa hòa tan trong chất béo có trong các tế bào của con người, nhiều nhất là trong ty thể. Ty thể – thường được gọi là nguồn sức mạnh của các tế bào, nó bao gồm các cấu trúc chuyên biệt tạo ra adenosine triphosphate (ATP) – nguồn năng lượng chính cho tế bào hoạt động.
Có hai dạng CoQ10 khác nhau trong cơ thể bạn: Ubiquinone và ubiquinol. Ubiquinone trong cơ thể được chuyển đổi thành ubiquinol, sau đó được hấp thụ và sử dụng dễ dàng.
Cơ thể có thể sản xuất CoQ10 một cách tự nhiên. Mặc dù vậy một số yếu tố có thể làm giảm mức độ của nó. Ví dụ, tốc độ sản xuất của CoQ10 giảm đáng kể theo tuổi, tình trạng bệnh tim và sự suy giảm nhận thức. Các nguyên nhân khác dẫn tới sự suy giảm CoQ10 trong cơ thể bao gồm sử dụng thuốc statin, thiếu hụt chất dinh dưỡng, đột biến gen, stress oxy hóa và ung thư.
Ngoài ra, coenzyme q10 còn có thể lấy được từ thực phẩm bao gồm trứng, cá béo, thịt nội tạng, các loại hạt và thịt gia cầm. Bổ sung CoQ10 giúp giảm nhẹ các vấn đề về sức khỏe gây ra do cơ thể thiếu hợp chất này. Ngoài ra, vì liên quan đến sản xuất năng lượng, các chất bổ sung CoQ10 đã được chứng minh là giúp tăng thành tích thể thao ở các vận động viên và giảm viêm ở những người khỏe mạnh không bị thiếu.
Coenzyme Q10 có tác dụng gì?
CoQ10 có thể giúp điều trị một số bệnh tim, cũng như chứng đau nửa đầu và bệnh Parkinson. Cụ thể bổ sung Coenzyme Q10 giúp bạn điều trị một số chứng bệnh sau:
- Suy tim:
Ở những người mắc bệnh tim, chẳng hạn như suy tim và đau thắt ngực, việc bổ sung CoQ10 đã cho thấy hiệu quả ban đầu. Một đánh giá từ 13 nghiên cứu ở những người bị suy tim cho thấy bổ sung 100mg CoQ10 mỗi ngày trong 12 tuần đã cải thiện lưu lượng máu đến tim
Thêm vào đó, việc uống coenzyme q10 đã được chứng minh là làm giảm số lần nhập viện và nguy cơ tử vong do các vấn đề liên quan đến tim ở những người bị suy tim.
CoQ10 cũng đã cho thấy hiệu quả trong việc giảm đau liên quan đến đau thắt ngực do cơ tim của bạn không nhận đủ oxy. Hơn thế nữa, việc bổ sung có thể làm giảm các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim, chẳng hạn như bằng cách giảm cholesterol LDL cholesterol xấu.
Đối với những người bị suy tim hoặc đau thắt ngực, liều CoQ10 được khuyến nghị là 60-300 mg mỗi ngày.
- Đau thần kinh do tiểu đường:
Cả stress oxy hóa và sự rối loạn chức năng ty thể đều dẫn đến đến sự khởi phát và tiến triển của bệnh tiểu đường và các biến chứng tiểu đường. Hơn nữa, những người mắc bệnh tiểu đường có thể có mức CoQ10 thấp hơn một cách tự nhiên. Cùng với việc sử dụng một số loại thuốc chống tiểu đường càng làm cạn kiệt thêm các kho dự trữ CoQ10 trong cơ thể.
Các nghiên cứu cho thấy, uống coenzyme q10 giúp giảm sản xuất các gốc tự do, vốn là các phân tử không ổn định có thể gây hại cho sức khỏe của bạn nếu số lượng của chúng quá cao.
Uống coenzyme q10 cũng giúp cải thiện tình trạng kháng insulin và điều chỉnh lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh tiểu đường. Một nghiên cứu kéo dài 12 tuần ở 50 người mắc bệnh tiểu đường cho thấy những người nhận được 100 mg CoQ10 mỗi ngày đã giảm đáng kể lượng đường trong máu, các dấu hiệu của stress oxy hóa và kháng insulin, so với nhóm đối chứng.
Liều 100-300 mg CoQ10 mỗi ngày dường đã cho thấy hiệu quả trong việc cải thiện các triệu chứng bệnh tiểu đường.
- Đau cơ:
Một số nghiên cứu cho thấy, dùng coenzyme Q10 trực tiếp giúp giảm đau, nhức cơ và giải quyết tình trạng mất ngủ do đau cơ ở người bệnh.
Vì CoQ10 có liên quan đến việc sản xuất năng lượng, nên nó được sử dụng nhiều bởi các vận động viên và những người muốn tăng hiệu suất thể chất. Bổ sung CoQ10 giúp giảm viêm liên quan đến tập thể dục nặng và tăng tốc độ phục hồi.
Một nghiên cứu kéo dài 6 tuần trên 100 vận động viên người Đức đã phát hiện ra rằng những người bổ sung 300 mg CoQ10 hàng ngày đã giúp tăng hiệu suất thể chất (được đo bằng sản lượng điện) so với nhóm giả dược.
CoQ10 cũng đã được chứng minh là làm giảm mệt mỏi và tăng sức mạnh cơ bắp ở những người không phải vận động viên. Liều dùng coenzyme q10 khuyến nghị: 300mg mỗi ngày.
- HIV/AIDS:
Uống trực tiếp Coenzyme Q10 cải thiện hệ miễn dịch ở những người bị nhiễm HIV/AIDS.
- Đau nửa đầu:
CoQ10 giúp làm giảm viêm trong cơ thể và cải thiện chức năng của ty thể, giúp giảm đau do đau nửa đầu. Một nghiên cứu kéo dài ba tháng ở 45 phụ nữ đã chứng minh rằng những người được điều trị bằng 400 mg CoQ10 mỗi ngày đã giảm đáng kể về tần suất, mức độ nghiêm trọng và thời gian của chứng đau nửa đầu, so với nhóm sử dụng giả dược.
Một số nghiên cứu cho thấy CoQ10 có thể làm giảm tần suất của những cơn đau đầu khoảng 30% và số ngày bị buồn nôn liên quan đến đau đầu khoảng 45% ở người lớn. Hơn một nửa số bệnh nhân sử dụng coenzyme Q10 giảm 50% số ngày đau đầu mỗi tháng.
Sử dụng coenzyme Q10 để giảm tần suất đau nửa đầu ở trẻ em với nồng độ coenzyme Q10 thấp hơn, có thể mất đến 3 tháng để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Đa xơ cứng (MS):
Uống coenzyme Q10 giúp làm giảm mệt mỏi và tâm trạng uể oải ở những người bị MS.
- Đau tim:
Bắt đầu sử dụng CoQ10 trong vòng 72 giờ sau cơn đau tim và liên tục thực hiện trong một năm, giúp làm giảm nguy cơ mắc liên quan đến tim, bao gồm cả cơn đau tim khác.
- CoQ10 và quá trình lão hóa:
Như đã đề cập ở trên, sự tự sản xuất CoQ10 trong cơ thể sẽ giảm dần theo tuổi tác.
Rất may là CoQ10 có thể bổ sung được bằng các thực phẩm bổ sung, từ đó giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.
Người lớn tuổi có nồng độ CoQ10 trong máu cao hơn có xu hướng hoạt động thể chất nhiều hơn và mức độ stress oxy hóa thấp hơn, giúp ngăn ngừa bệnh tim và sự suy giảm nhận thức.
Bổ sung CoQ10 đã được chứng minh là cải thiện sức mạnh cơ bắp và hiệu suất thể chất ở người cao tuổi. Để chống lại sự suy giảm liên quan đến tuổi, liều khuyến nghị là 100-200 mg CoQ10 mỗi ngày.
- Bệnh Parkinson:
Nghiên cứu ban đầu cho thấy rằng CoQ10 liều cao có thể mang lại nhiều lợi ích cho những người ở giai đoạn đầu của sự rối loạn hệ thần kinh ảnh hưởng đến quá tình vận động.
- Cải thiện khả năng sinh sản:
Tổn thương oxy hóa là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới vô sinh cả nam và nữ do ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng tinh trùng và trứng. Ví dụ, stress oxy hóa có thể gây tổn thương DNA tinh trùng, vô sinh nam hoặc sẩy thai tái diễn.
Do đó việc bổ sung các chất chống oxy hóa trong chế độ ăn uống – bao gồm CoQ10 – có thể giúp giảm stress oxy hóa và cải thiện khả năng sinh sản ở cả nam và nữ.
Liều dùng coenzyme q10 bổ sung 200 – 300 mg CoQ10 mỗi ngày đã cho thấy hiệu quả trong việc cải thiện nồng độ, mật độ và khả năng vận động của tinh trùng ở nam giới bị vô sinh.
Tương tự, các chất bổ sung này có thể cải thiện khả năng sinh sản của phụ nữ bằng cách kích thích phản ứng buồng trứng và giúp làm chậm quá trình lão hóa buồng trứng. Liều bổ sung hiệu quả là 100- 600 mg mỗi ngày.
Liều lượng sử dụng Coenzyme Q10
Đối với người lớn, liều lượng sử dụng Coenzyme Q10 như sau:
- Nếu thiếu coenzyme Q10: Bổ sung 150-2400 mg mỗi ngày.
- Đối với nhóm đối tượng bị rối loạn gây ra tình trạng yếu cơ: 150-160 mg mỗi ngày, hoặc 2 mg /kg mỗi ngày. Trong một số trường hợp, liều có thể tăng dần đến 3000 mg mỗi ngày.
- Đối với người bị suy tim: 30 mg mỗi ngày một lần, hoặc tối đa 300 mg mỗi ngày chia thành hai hoặc ba liều trong tối đa 2 năm. Ngoài ra, liều 2 mg /kg mỗi ngày trong tối đa một năm đã được sử dụng.
- Đối với người bị đau thần kinh do tiểu đường: 400 mg mỗi ngày trong 12 tuần.
- Đối với bệnh nhân bị đau cơ xơ hóa: 300 mg mỗi ngày trong khoảng 6 tuần hoặc 200 mg hai lần mỗi ngày trong 3 tháng đã được sử dụng. Nên kết hợp 200 mg coenzyme Q10 (Bio-Quinon Q10, Pharma Nord) cộng với 200 mg bạch quả (Bio-Biloba, Pharma Nord) mỗi ngày trong 12 tuần.
- Đối với người bị HIV /AIDS: 100-200 mg mỗi ngày trong hơn 4 năm.
- Đối với tổn thương mô gây ra khi lưu lượng máu bị hạn chế và sau đó lưu lượng máu được phục hồi (tổn thương tái thiếu máu cục bộ): 150-300 mg mỗi ngày trong tối đa ba lần chia trong 1-2 tuần trước khi phẫu thuật.
- Để ngăn ngừa chứng đau nửa đầu: Bổ sung 100 mg ba lần mỗi ngày, 150mg một lần mỗi ngày hoặc 100mg một lần mỗi ngày trong 3 tháng. Một liều 1-3 mg /kg mỗi ngày trong 3 tháng cũng được sử dụng.
- Đối với bệnh đa xơ cứng (MS): 500 mg hai lần mỗi ngày trong 3 tháng.
- Đối với một nhóm các rối loạn di truyền gây ra yếu cơ và mất cơ (loạn dưỡng cơ): 100mg mỗi ngày trong 3 tháng.
- Đối với bệnh nhân đau tim: 120 mg mỗi ngày chia làm hai lần trong tối đa một năm. Kết hợp của 100 mg coenzyme Q10 (Bio-Quinon, Pharma Nord) và 100 mcg selenium (Bio-Selenium, Pharma Nord) mỗi ngày cho đến một năm cũng đã được sử dụng.
- Đối với bệnh Peyronie (dương vật cong): 300mg mỗi ngày trong 6 tháng
Đối với trẻ em, liều lượng sử dụng Coenzyme Q10 như sau:
- Với những trẻ thiếu CoQ10: 60-250 mg mỗi ngày trong tối đa ba lần.
- Để ngăn ngừa chứng đau nửa đầu: Dùng 1-3 mg /kg mỗi ngày trong 3 tháng ở những bệnh nhân từ 3-18 tuổi.
- Đối với một nhóm các rối loạn di truyền gây ra yếu cơ và mất cơ (loạn dưỡng cơ): 100mg mỗi ngày trong 3 tháng ở trẻ em từ 8-15 tuổi.
Sử dụng thuốc Statin
Statin là một nhóm các loại thuốc có tác dụng giảm nồng độ cholesterol hoặc chất béo trung tính trong máu để ngăn ngừa bệnh tim. Mặc dù, statin thường được dung nạp tốt, nhưng chúng có thể gây ra tác dụng phụ bất lợi, chẳng hạn như chấn thương cơ nghiêm trọng và tổn thương gan. Sử dụng Statin cũng làm giảm đáng kể nồng độ CoQ10 trong các mô máu và cơ bắp.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng bổ sung CoQ10 giúp giảm đau cơ ở những người dùng thuốc statin.
Một nghiên cứu ở 50 người dùng thuốc Statin cho thấy liều bổ sung 100mg CoQ10 mỗi ngày trong 30 ngày giúp giảm đau cơ do tác dụng phụ của thuốc statin ở 75% bệnh nhân. Đối với những người dùng thuốc statin, liều khuyến nghị CoQ10 là 30 – 200 mg mỗi ngày.
Phản ứng phụ
Tác dụng phụ của Coenzyme Q10
Bổ sung CoQ10 mang lại nhiều lợi ích cho việc điều trị các bệnh như suy tim sung huyết và bệnh Parkinson. CoQ10 được coi là an toàn, ít tác dụng phụ. Tuy nhiên, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi bổ sung CoQ10.
Bổ sung CoQ10 dường như rất an toàn và tạo ra ít tác dụng phụ khi dùng theo chỉ dẫn.
Một số tác dụng phụ nhẹ có thể bao gồm:
- Đau bụng trên
- Ăn mất ngon
- Buồn nôn
- Bệnh tiêu chảy
- Nhức đầu
- Mất ngủ
- Phát ban
- Mệt mỏi
- Chóng mặt
- Tính nhạy sáng
- Cáu gắt
Các đối tượng cần thận trọng với việc bổ sung CoQ10 bao gồm:
- Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú: Không sử dụng.
- Những người trải qua hóa trị liệu với một nhóm thuốc gọi là các tác nhân kiềm hóa nên thận trọng khi sử dụng Coenzyme Q10. Có một số lo ngại rằng Coenzyme Q10 có thể làm giảm hiệu quả của các loại thuốc này. Một số chất kiềm hóa bao gồm busulfan, carboplatin, cisplatin, cyclophosphamide (Cytoxan), dacarbazine, thiotepa, và nhiều loại khác.
- Coenzyme Q10 có thể làm giảm huyết áp. Nó có thể làm tăng tác dụng của thuốc dùng để hạ huyết áp.
- Hút thuốc lá làm cạn kiệt lượng coenzyme Q10 được cơ thể lưu trữ.
- Coenzyme Q10 có thể gây ảnh hưởng vào việc kiểm soát huyết áp trong và sau phẫu thuật. Ngừng sử dụng coenzyme Q10 ít nhất 2 tuần trước khi thực hiện phẫu thuật.
